TİKA, Türk İşbirliği ve Koordinasyon Ajansı, Türk hükümetine bağlı bir kuruluş olup 1992 yılında kurulmuştur. TİKA, uluslararası kalkınma iş birliğini güçlendirmek ve özellikle tarihte ve kültürel olarak Türkiye ile ilişkili bölgelerdeki insani ve kalkınma çabalarına katkıda bulunmak amacıyla oluşturulmuştur.

TİKA'nın Tarihi ve Başlangıcı

Kuruluş: TİKA, 24 Ocak 1992 tarihinde, Sovyetler Birliği'nden bağımsızlığını yeni kazanan ülkelerdeki jeopolitik değişiklikler ve açıklık ile eşzamanlı olarak kuruldu. Bu ülkelerle bağları ve işbirliğini güçlendirme ihtiyacı vardı.

Büyüme ve Genişleme: TİKA, faaliyetlerine Türk Cumhuriyetlerinde başlamış ve daha sonra Balkanlar, Orta Doğu, Afrika, Asya ve Latin Amerika gibi diğer bölgeleri kapsayacak şekilde genişlemiştir.

Uluslararası Ofisler: 2023 yılı itibarıyla TİKA, dünya genelinde 60'dan fazla ülkede koordinasyon ofislerine sahip olup çeşitli işbirliği projeleri ve faaliyetleri yürütmektedir.

TİKA'nın Kuruluş Amaçları

Sürdürülebilir Kalkınmayı Desteklemek: Ortak ülkelerde ekonomik ve sosyal koşulları iyileştirmek amacıyla sürdürülebilir kalkınma projelerini desteklemek.

Kültürel İşbirliği: Tarihi mekânların restorasyonu, eğitim projeleri ve akademik değişim yoluyla kültürel ve eğitimsel bağları güçlendirmek.

İnsani Yardım: Doğal afetler ve kriz durumlarında acil insani yardım sağlamak.

Ekonomik Kalkınma: Ekonomik kalkınmaya katkıda bulunan altyapı, tarım, sağlık, eğitim ve kırsal kalkınma projelerini desteklemek.

Kapasite Geliştirme: Ortak ülkelerde yetkinlik ve becerileri geliştirmek için eğitim kursları ve programları düzenlemek.

TİKA, ilişkileri güçlendirme ve uluslararası işbirliğini sağlamlaştırma yoluyla Türkiye'nin dış politikasında önemli bir rol oynamakta ve bu da Türk etkisini ve dünya genelinde barış ve kalkınmayı teşvik etmektedir.

TİKA'nın Dünya Genelindeki Koordinasyon Ofislerinin Sayısı

2000'li yılların başlarından itibaren Türk dış politika kavramı, Türkiye'nin bölge ve dünyada etkin bir oyuncu olma hedefi sonucu önemli değişiklikler geçirdi. Bu değişiklikler ışığında TİKA, yardım bölgesini genişletti ve 2002 yılında 12 olan koordinasyon ofisi sayısını 2011 yılında 25'e, 2012'ye gelindiğinde ise 33'e çıkardı.

Bugün Türk İşbirliği ve Koordinasyon Ajansı (TİKA), kalkınma ortağı 60 ülkede 62 koordinasyon ofisi aracılığıyla faaliyetlerine devam etmektedir. Türkiye'nin, ilkeli ve etkin dış politika konsepti üzerine inşa ettiği yardımlar, gün geçtikçe daha fazla ülkeye ulaşmaktadır. TİKA aracılığıyla Türkiye'nin kardeş ve dost ülkelere yaptığı yardımlar, barış ve refah içinde bir bölge oluşturmayı amaçlamaktadır.

TİKA, kamu kurumları, üniversiteler, sivil toplum kuruluşları ve özel sektör arasında işbirliği mekanizmasını yürütmekte ve bu unsurları ortak paydalar etrafında toplamaktadır. Ayrıca, Türkiye'nin sağladığı kalkınma yardımlarını kaydetmektedir.

Türkiye'nin Yardım Miktarı ve TİKA'nın Payı

Türkiye, 2002 yılında 85 milyon ABD doları olan kalkınma yardımı miktarını 2015 yılında 3 milyar 913 milyon dolara, 2017 yılında ise 8.12 milyar dolara* yükseltti. Aynı zamanda Türkiye, dünyada en fazla insani yardım yapan ülkedir.

TİKA, bugün, koordinasyon ofislerinin bulunduğu ülkeler de dahil olmak üzere dünya genelinde 5 kıtada yaklaşık 150 farklı ülkede kalkınma hedefli işbirliği faaliyetlerine devam etmektedir. Türkiye, şimdi TİKA aracılığıyla, Pasifik'ten Orta Asya'ya, Afrika ve Orta Doğu'dan Balkanlar'a, Kafkasya'dan Latin Amerika'ya kadar birçok ülke ile bilgi ve deneyim paylaşmaktadır.

* 8.12 milyar dolar, 2017 yılında ülkemiz tarafından sağlanan toplam resmi kalkınma yardımını ifade eder, bu miktar TİKA'nın değil. 2017 yılında TİKA'nın sağladığı yardımlar, Türkiye'nin toplam yapılan kalkınma yardımlarının yüzde 2.7'sidir.

Teşkilat Şeması TİKA

Teşkilat Şeması TİKA