Belediyeler, Türkiye genelindeki 25 milyon ev sahibinden topladıkları emlak vergisi ile önemli bir mali kaynak oluşturmaktadır. Bu vergi, her yıl Mayıs ve Kasım aylarında iki taksit halinde ödenmektedir. Ancak, belirli gruplar yasalar gereği emlak vergisinden muaf tutulmaktadır. Emlak vergisi muafiyeti, bazı sosyal gruplara destek sağlamak amacıyla düzenlenmiştir. Bu bağlamda, emlak vergisi muafiyetinden yararlanabilecek gruplar şunlardır:
İşsiz Bireyler: Hiçbir gelir kaynağı olmayan ve sosyal güvenlik sistemine dahil olmayan kişiler, emlak vergisinden muafiyet hakkına sahiptir.
Yalnızca Emekli Maaşı ile Geçinenler: Sadece emekli maaşı alanlar, dul ve yetimleri de kapsayacak şekilde bu muafiyetten yararlanabilir.
Ev Hanımları: Gelir elde etmeyen ev hanımları, emlak vergisi ödemekten muaf tutulurlar.
Gelir Elde Etmeyen Bireyler: Ek gelir kaynağı olmayan tüm bireyler, emlak vergisi muafiyetinden yararlanabilir.
Şehit Aileleri ve Gaziler: Ülkemiz için savaşmış gaziler ile şehit aileleri de bu muafiyetten faydalanmaktadır.
Başvuru Gerekliliği
Emlak vergisi muafiyetinden faydalanmak isteyen bireylerin belirli şartları yerine getirmesi gerekmektedir. Bu şartlar şunlardır:
Brüt Alan Sınırı: Evin brüt alanının 200 metrekareyi aşmaması gerekmektedir. Bu, sadece bir konut sahibi olma koşulu ile birleştirilmektedir.
Tek Konut Sahipliği: Başka bir konutun olmaması durumunda, muafiyet talep edilebilir.
Muafiyet başvurusunda bulunmak isteyen bireyler, bulundukları belediyeye başvurarak "vergi muafiyeti formu" doldurmalıdır. Bu forum, muafiyetin resmi olarak tanınabilmesi için gereklidir.
Evde Kiracı Varsa
Emlak vergisi muafiyetinde önemli bir detay, evde kiracı olma durumudur. Emlak vergisi muafiyetinden yararlanabilmek için evde bizzat oturma şartı bulunmamaktadır. Yani, emekli maaşı dışında başka bir geliri olmayan bireyler, sahip oldukları konutu kiraya verip kendileri başka bir yerde kiracı olarak oturabilirler. Bu durumda, emlak vergisi ödemek zorunda değillerdir. Ancak, dikkat edilmesi gereken bir husus vardır: Eğer emekli veya işsiz olan bireyler, yalnızca kendilerine ait tek evlerini kiraya verip, aile üyelerinin (eş, çocuk vb.) başka bir evde oturuyorlarsa, bu durumda sıfır oranlı emlak vergisinden yararlanamazlar.
Diğer Gelir Durumları
Emlak vergisi muafiyeti sağlamak için yalnızca konut sahibi olmak yeterli değildir. Aşağıdaki durumlar muafiyet uygulamasını etkilemektedir:
Faiz Geliri: Emeklilerin, bankada birikim veya ikramiye gibi kaynaklardan elde ettikleri faiz geliri bulunuyorsa, bu durumda emlak vergisi ödemeleri gerekecektir. Örneğin, 2017 yılında 30 bin lirayı aşan mevduat faizi, repo veya döviz hesabı faizi gibi gelirleri olan emekliler ve ev hanımları, 2018’de sıfır oranlı emlak vergisinden yararlanamayacaklardır.
Ek Gayrimenkul Sahipliği: Yalnızca konut sahibi olan bireyler değil, başka gayrimenkulleri (örneğin, arsaları veya ticari mülkleri) bulunanlar da emlak vergisi ödemekle yükümlüdür. Bu nedenle, birden fazla mülke sahip olmak, emlak vergisi muafiyetini ortadan kaldırır.
İade Talebi
Emlak vergisi ödemiş olan ancak muafiyet şartlarına uygun olan bireyler, haksız yere yaptıkları ödemelerin iadesi için belediyelere başvurabilirler. Bu başvuru süreci, şu adımlarla gerçekleşmektedir:
Yersiz Ödeme İadesi: Emlak vergisi ödeyen bireyler, geriye dönük 5 yıl içinde yaptıkları ödemelerin iadesini talep edebilirler.
Düzeltme Dilekçesi: İade talebi için, belediyenin emlak birimine, ‘Vergi Usul Kanunu Madde 120/2’ dayanak gösterilerek bir ‘düzeltme dilekçesi’ verilmesi gerekmektedir. Bu dilekçe, iade talebinin resmi olarak işleme alınabilmesi için önemlidir.
Yeni Emeklilerin Durumu
2018 yılında emekli olan bireyler, bu yılın emlak vergisini ödemekle yükümlüdür. Ancak, gerekli koşulları yerine getirip belediyelere bildirimde bulunanlar, emekli oldukları tarihten itibaren sahip oldukları tek konut nedeniyle vergi ödemekten muaf tutulacaklardır. Öte yandan, 2017 yılında emekli olan bireyler, bu yıldan itibaren emlak vergisinden muaf kalacaklardır. Bu durum, yeni emeklilerin mali yükümlülüklerini hafifletmektedir.
Engelli Kimliği Yeterli
Engelli bireylerin, tek meskenleri için emlak vergisi ödememeleri için yalnızca engelli olduklarını belgelemeleri yeterlidir. Engelli kimlik kartının fotokopisi ile birlikte dolduracakları formu belediyeye sunmaları, emlak vergisi muafiyetini sağlamak için yeterlidir. Bu uygulama, engelli bireylerin yaşam standartlarını yükseltmek ve sosyal adaleti sağlamak amacıyla tasarlanmıştır.
Emlak vergisi, mülk sahipleri için önemli bir mali yükümlülük olmasına rağmen, belirli sosyal gruplara sağlanan muafiyetler ile daha yönetilebilir bir hale getirilmektedir. İşsizler, emekliler, ev hanımları, şehit aileleri ve gaziler gibi grupların bu muafiyetlerden yararlanmaları, onların mali yüklerini azaltacak ve yaşam standartlarını iyileştirecektir. Emlak vergisi ile ilgili güncel gelişmeleri takip etmek ve başvuru süreçlerini doğru bir şekilde yürütmek, mülk sahiplerinin mali durumlarını iyileştirecek ve sürpriz masraflardan kaçınmalarına yardımcı olacaktır. Bu bağlamda, yasal haklarını bilmek ve gerektiğinde bu hakları savunmak, bireylerin mali sürdürülebilirliklerini sağlamaları açısından kritik öneme sahiptir.